Dünyaca ünlü astro-fizikçi,
'Kara Enerji'nin kaşifi Alex Flippenko, Boğaziçi Üniversitesi'nde 'Evrenin
Hızlanarak Genişlemesi' başlıklı bir konferans verdi. Prof. Flippenko,
'karanlık enerji'nin şu anda fiziğin en gizemli kavramı olduğunu söyledi.
California Berkeley
Üniversitesi'nde astrofizik ve astronomi profesörü olan Alex Flippenko,
Boğaziçi Üniversitesi'nin 150. Yıl kutlamaları kapsamında Fen Edebiyat
Fakültesi'nin davetlisi olarak 7 Mayıs Salı günü 'Evrenin Hızlanarak Genişlemesi' başlıklı bir
konferans verdi.
Evrenin genişlemesiyle ortaya
çıkan 'kara enerji' kavramını keşfeden ve bu keşfiyle1998 yılında Science
Dergisi'nin ödülü almış olan Prof. Alex Flippenko, büyük ilgi uyandıran
konferansında evrenin tam 14 milyar yıl yaşında olduğunu belirtti.
Bilimin evrenin ne kadar büyük
ve ne kadar yaşlı olduğu, ne zamana dek var olmaya devam edeceği gibi konuları
her zaman merak ettiğini söyleyen Prof. Flippenko, evrende tek galaksinin bizim
üzerinde yaşadığımız galaksi olmadığını; tam tersine milyonlarca galaksi
olduğunu belirtti.
Prof. Alex Flippenko,
konuşmasında şu başlıklara değindi:
Kainat hızlanarak genişliyor
1929 da Edwin Hubble evrenin
genişlediğini buldu.Yakın galaksiler düşük hızda, uzak galaksiler daha büyük
hızla bizden(samanyolu galaksimizden) uzaklaşıyorlardı. Bu genişlemenin
yavaşlayacağı düşünülüyordu hep. Nasıl yukarı elma fırlatırsak yerçekiminden
dolayı hızı yavaşlar ise, milyarlarca galaksinin birbirini çekmesi sonucu
evrenin genişleme hızının da azalacağı tahmin ediliyordu.
Evren her 10 milyar yılda iki
misli genişleyecek
1998'de Berkeley ve Avustralya
grupları Şili gözlemevini kullanarak bu hızdaki değişimi ölçmek istemişlerdi.
Sonuç herkesi çok şaşırttı. Kainat sadece genişlemekle kalmıyor, hızlanarak
genişliyordu üstelik. Şu andaki durum bundan sonra her on milyar yılda evrenin
iki misli genişleyeceğini gösteriyor. Sanki anti-yerçekimi varmışçasına, kainat
hızlanarak, ivmelenerek genişliyor.
Genişlemeye karanlık enerji
neden oluyor
Bu genişlemeye "karanlık
enerji”nin neden olduğunu düşünüyoruz. Karanlık enerji,boşluğun enerjisi demek
oluyor. Ve bugün kainatın enerji dağılımı şöyle: yüzde5 bildiğimiz atomlardan
yapılmış madde, yüzde 25 karanlık madde. Ve yüzde 70karanlık enerji. Şayet
karanlık enerji ilerde işaretini değiştirmez ise bütün galaksi kümeleri
birbirlerinden artan hızlarla uzaklaşacaklar ve sonunda evren çok soğuk ve
tenha bir yer olacak, görüntümüzden çıkacak bütün galaksi kümeleri. Ama işaret
değişirse o zaman galaksi kümeleri birbirleri üzerine düşmeye başlayacaklar.
Tahminimiz işaretin değişmeyeceği ve bu artan hızda olan genişlemenin hep böyle
devam edeceği.
Karanlık enerji şu anda
fiziğin en gizemli kavramı.Bu nasıl bir şeydir, nasıl ortaya çıkıyor,
bilemiyoruz . Keza kara maddeyi de anlamıyoruz. Kainatın yüzde 5'ini teşkil
eden normal atomik maddenin de dağılımı şöyle: Bütün galaksilerin bütün
yıldızları ancak yüzde yarım. Gerisi sönmüş yıldızlar ve galaksiler arası
uzayda. Bu açıdan bakarsak kainatın içinde hiç de önemli bir yerimiz yok gibi.
Üstelik kainatın yüzde 95'i
hakkında da mevcut oldukları
bilgisinden başka bir bilgimiz yok, onları henüz anlamıyoruz.
Çoklu Evren teorisinin
ispatlanabilir olması gerekiyor
Sayısı 100 milyonu aşan bu
galaksilerin nasıl var oldukları ve zaman içinde nasıl evrildikleri sorusunun
kozmolojinin temel sorusu olduğunu anlatan Flippenko, farklı evrenlerde yaşamın
var olup olmadığını konusunda ise, 'Çoklu Evrenler (Multiple Universes )bilim
dünyası adına heyecan verici bir teori ancak bilimde bir hipotezin dikkate
alınabilmesi için test edilebilir olması gerekir. Dolayısıyla bu teorinin
inandırıcı olması için başka evrenlerin varlığının gösterilebiliyor olması
şart" diye konuştu.
2011 NobelFizik Ödülü alan
ekibin çalışmalarına katkı sundu
Görev yaptığı San
Francisco'daki Berkeley Üniversitesi'nde öğrenciler tarafından dokuz defa 'En
İyi Profesör' seçilen ünlü bilimadamı,
Supernova çalışmaları (Evrenin yükselen bir hızla genişlemesi ve supernova
patlamaları ile yok oluşu)konusunda dünyanın sayılı uzmanları arasında
gösteriliyor.
Evrenin genişlemesiyle ortaya
çıkan 'kara enerji' kavramını keşfeden kişi olan Alex Flippenko bu keşfiyle
1998 yılında Science Dergisi'nin ödülü aldı. Hubble teleskobuyla büyük kara
delikleri araştıran ekibin içinde yer alan ve 1996-2006yılları arasında arasında
uzay bilimlerinde en çok atıf yapılan akademisyen olmaunvanını elde eden
Flippenko, 1992yılında Astronomi Newton Lacy Pierce Ödülü ve 2000yılında
Guggenheim Ödülü'nü, 2004 yılında ise Carl Sagan Bilimi Topluma Yayma ve
Tanıtma ödülünü kazandı.
Flippenko, 2006 yılında
Amerikan Bilimler Akademisi'ne seçildi.
Ayrıca 2011 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne değer görülen iki ekibin
yürüttüğü çalışmalara katkı sundu.
History Channel'da yayınlanan 'The Universe' (Evren) adlı tv
programlarına katılan Prof.Alex Flippenko'nun dersleri Berkeley Üniversitesi
tarafından online olarak yayınlanıyor.